Ben je het zat om elke dag aan de anticonceptiepil te denken, vind je het niet fijn om hormonen binnen te krijgen, of misschien is de reden dat je aan een spiraaltje denkt wel dat je liever geen condoom gebruikt tijdens het vrijen? Geen zorgen! Je bent zeker niet de enige die worstelt met het kiezen van de juiste anticonceptie. Het kan overweldigend zijn om de vele opties in kaart te brengen, Women's Health zet alle opties voor spiraaltjes voor je op een rij.
Een spiraaltje (in het Engels: IUD) is een kleine, maar krachtige variant voor anticonceptie die langdurige bescherming biedt (vaak 5, soms wel 10 jaar) zonder dat je er elke dag over na hoeft te denken. Of je nu kiest voor een hormonaal of een koperen spiraaltje, elk type heeft zo zijn voor- en nadelen.
Alle opties voor spiraaltjes op een rij
Wereldwijd hebben ongeveer 14,3% van de vrouwen die vruchtbaar zijn een spiraaltje. Het grote voordeel van een spiraal? Het is low maintenance, maar beschermt uitstekend.
Hoe wordt een spiraaltje geplaatst?
Een spiraaltje wordt geplaatst door een huisarts of gynaecoloog. Eerst doet de arts een bekkenonderzoek om de positie van de baarmoeder te controleren. Hierbij wordt de lengte van de baarmoeder opgemeten, zodat de arts precies weet waar het spiraaltje geplaatst moet worden. Vervolgens wordt het spiraaltje via de vagina en baarmoederhals voorzichtig in de baarmoeder gebracht. Het proces duurt meestal maar een paar minuten. Na de plaatsing kan je wat last krijgen van wat kramp of bloedverlies. 'Dit kan ongeveer tot 24 tot 48 uur aanhouden', vertelt gynaecoloog Denise Pelikan van het Haaglanden Medisch Centrum. Je kunt je dagelijkse activiteiten weer oppakken, maar het is dus niet gek als je wat buikpijn hebt.
'Neem een halfuur voor het plaatsen een paracetamol. Ook als je kiest voor plaatsing met verdoving.' - Denise Pelikan (gynaecoloog)
Wat is een spiraaltje eigenlijk?
Een spiraal is een voorbehoedsmiddel dat via je baarmoederhals in je baarmoeder wordt gebracht. Er zitten twee kleine draadjes aan het uiteinde van het spiraaltje, deze worden door de huisarts of gynaecoloog afgeknipt zodat ze eindigen aan de bovenkant van de vagina. 'In sommige gevallen kun je de draadjes voelen zitten met je vinger, op die manier weet je dat je spiraal nog op zijn plek zit', vertelt Dr. Pelikan.
Spiraaltjes zijn een vorm van anticonceptie die drie tot 10 jaar kunnen werken. Het anticonceptiemiddel kan op elk moment worden verwijderd, waarna je direct weer vruchtbaar bent.
Spiraaltjes zijn meer dan 99% effectief, waardoor het één van de meest succesvolle anticonceptiemethoden is. Volgens onderzoek worden per 1000 vrouwen die een spiraaltje hebben, er 2 zwanger. Dit getal ligt een stuk lager dan het aantal vrouwen die zwanger worden door de anticonceptiepil, die is namelijk voor 91% effectief. Dit komt omdat de pil niet altijd op precies dezelfde momenten ingenomen wordt of bijvoorbeeld een buikgriep ervoor kan zorgen dat 'ie niet is opgenomen.
De voor- en nadelen van een spiraal
De nadelen van een spiraal
Het zetten van een spiraal kan pijnlijk zijn. Bij sommige ziekenhuizen of huisartsenpraktijken kan dit gedaan worden met een verdoving. Hierdoor kan de pijn verzacht worden. Verder kun je verschillende bijwerkingen ervaren per soort spiraaltje. Deze bespreken wij verderop in het artikel.
De voordelen van een spiraal
Een spiraaltje is betrouwbaarder dan de anticonceptiepil. Je hoeft namelijk niet elke dag op een bepaalde tijd een pilletje in te nemen. Verder zorgt de spiraal voor langdurige anticonceptie (5 tot 10 jaar). Na verwijdering van het spiraaltje ben je meteen weer vruchtbaar.
Per soort spiraal zijn er andere, specifieke voor- en nadelen. Deze bespreken wij in de volgende alinea.
Wat is het verschil tussen een hormoonspiraal en een koperspiraal?
Dr. Pelikan: 'Er zijn twee categorieën spiraaltjes. Spiraaltjes met hormonen en spiraaltjes zonder hormonen.' De variant die het beste bij jou past hangt af van persoonlijke factoren zoals de intensiteit van je menstruatie, hoe je lichaam reageert op hormonen, persoonlijke voorkeur en de gewenste duur van de anticonceptie.
Het spiraaltje zonder hormonen
Ook wel de koperspiraal genoemd, heeft een klein koperen draadje om de spiraal gewikkeld. Deze bevat geen hormonen. Deze kan 5 of 10 jaar effectief gedragen worden. Dr. Pelikan: 'een koperspiraal creëert een omgeving die ongunstig is voor de spermacel. Door het koper op de spiraal wordt het moeilijker voor de spermacel om de eicel te bereiken en te bevruchten. Een koperspiraal remt de eisprong dus niet.' Dit spiraaltje is dus een goede keuze als je anticonceptie wil, zonder synthetische hormonen.
Wat zijn nadelen van een koperspiraal?
Bij een koperspiraal kan het zijn dat je menstruatie wat heviger wordt. Zeker in de eerste paar maanden na het zetten van het koperspiraal. Vrouwen ervaren doorgaans meer krampen en bloedverlies. 'Vrouwen die van nature een hevige menstruatie hebben, raden wij een hormoonspiraal aan. Dat geldt ook voor vrouwen met endometriose', vertelt Dr. Pelikan.
zijn de voordelen van een koperspiraal?
Een koperspiraal heeft geen hormonen. Hierdoor ervaar je dus geen hormoongerelateerde klachten. Deze klachten kunnen zijn: hoofdpijn, stemmingswisselingen, acne, een verminderd libido, dunner wordend haar, etcetera. De menstruatiecyclus is dus hetzelfde als de cyclus die je zou hebben zonder het spiraal.
Het spiraaltje met hormonen
Het hormoonspiraal geeft het hormoon progesteron af. Dit hormoon vindt je ook in sommige anticonceptiepillen. Dr. Pelikan: 'Afhankelijk van het soort spiraaltje kan de methode voor zwangerschappreventie verschillen. De eisprong kan worden voorkomen. Het baarmoederslijm kan dunner worden waardoor het voor een bevruchte eicel moeilijker wordt om in te nestelen. Laatstgenoemde is de reden waarom vrouwen de eerste 3 maanden na het plaatsen van een hormoonspiraal last kunnen hebben van spotting (licht bloedverlies).'
In Nederland worden de hormoonspiraaltjes genaamd Mirena en Kyleena het meest geplaatst. De Mirena spiraal geeft ongeveer 20 microgram levenorgestrel (een progestageen) per dag af. De Kyleena ongeveer 17.5 microgram.
De nadelen van een hormoonspiraal
Zoals hierboven omschreven kan het dus zijn dat je de eerste 3 maanden last kunt hebben van licht bloedverlies na het plaatsen van de spiraal. 'Andere bijwerkingen zouden kunnen zijn: hoofdpijn, gevoelige borsten, verandering van libido en misselijkheid.' Verder kunnen er onregelmatige bloedingen optreden na het plaatsen van een hormoonspiraal. Dit worden ook wel doorbraakbloedingen genoemd, er ontstaat dan eigenlijk hetzelfde effect als je te lang de pil doorslikt.
De voordelen van een hormoonspiraal
'Bij een hormoonspiraal kan je menstruatie minder worden of helemaal wegblijven', vertelt Dr. Pelikan. Je ervaart dus naast minder of geen bloedverlies, ook minder of geen krampen, buikpijn, rugpijn of andere menstruatieklachten.
De nadelen van een hormoonspiraaltje
Een nadeel kan zijn dat je nog steeds hormonen in je lichaam krijgt. Hormoonspiralen kunnen daarom bijwerkingen veroorzaken die verband houden met hormonen, zoals hoofdpijn, stemmingswisselingen of acne bijvoorbeeld. Koperspiralen hebben deze hormonale effecten niet.
Hoe reageer ik op een spiraaltje?
'Eigenlijk geldt dit ook voor de anticonceptiepil, maar je kunt pas na 3 maanden echt zeggen of iets werkt voor jou of niet', vertelt Dr. Pelikan, 'artsen kunnen daarom helaas niet voorspellen welk type spiraaltje voor jouw lichaam werkt, en of een spiraaltje überhaupt een goede oplossing is voor jou.' Je zou het dus echt eerst zelf moeten proberen om zeker te weten of een spiraaltje een goede keuze is voor jouw lichaam of niet.
Volg je Women's Health al op Facebook, Instagram en TikTok?
Van: Women's Health US
